Depresja – prawdy i mity
MIT: Depresja nie jest prawdziwą chorobą. Jest to wymówka dla bycia leniwym.
FAKT: Depresja jest jedną z głównych przyczyn niesprawności i niezdolności do pracy na świecie. W ciągu całego życia zachoruje na nią kilkanaście procent populacji. Choroba dotyka dwukrotnie częściej kobiet niż mężczyzn. Depresja często nie zostaje prawidłowo rozpoznana i leczona. Jest otoczona licznymi mitami i stygmatami, co powoduje, że cierpiący na nią ludzie niechętnie szukają pomocy.
Do najczęstszych objawów depresji należą:
- przewlekle obniżony nastrój z utratą zdolności do odczuwania radości
- utrata energii ze wzmożoną męczliwością
- spadek aktywności i zainteresowań
- osłabienie koncentracji i uwagi
- poczucie winy i małej wartości
- pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości
- myśli i czyny samobójcze
- zaburzenia snu
- zaburzenia apetytu
- osłabienie libido
MIT: Depresja pojawia się pod wpływem złych wydarzeń w naszym życiu.
FAKT: Przyczyny depresji są złożone, najczęściej będąc kombinacją:
- czynników genetycznych
- czynników biologicznych, jak spadek poziomu neurohormonów (zwłaszcza serotoniny) w mózgu, towarzyszące choroby somatyczne, zwłaszcza z towarzyszącym przewlekłym bólem lub stanem zapalnym, uzależnienia
- czynników psychologicznych (to, w jaki sposób przeżywamy trudne wydarzenia, czy reagujemy na przewlekły stres)
- czynników społecznych i kulturowych (mała sieć wsparcia społecznego, trudne relacje w rodzinie, zła sytuacja materialna, zawodowa lub szkolna)
MIT: Leki przeciwdepresyjne są silnie uzależniające.
FAKT: W leczeniu epizodu depresji stosuje się najczęściej leki z grupy SSRI. SSRI - to skrót od terminu selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (po angielsku selective serotonin reuptake inhibitor, które wpływają na wzrost poziomu neurohormonu – serotoniny w mózgu. Leki te zwykle nie powodują uzależnienia (rozumianego jako potrzebę przyjmowania coraz większych dawek dla utrzymania skuteczności lub niemożność zaprzestania zażywania leku), natomiast wymagają powolnego wprowadzania i odstawiania, by umożliwić organizmowi przyzwyczajenie się do zmiany stężenia leku. Przy nagłym odstawieniu, zwłaszcza w czasie zażywania dużych dawek leków, do kilkunastu dni można doświadczać tzw. efektów odstawiennych – czyli nieprzyjemnych skutków nagłego braku leku w organizmie. Dlatego też konieczna jest ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym.
MIT: Jeśli raz zaczniesz brać leki – musisz je zażywać już zawsze.
FAKT: Leczenie depresji jest procesem. Pacjenci odczuwają pierwsze pozytywne zmiany nastroju i energii zwykle po 2 tygodniach leczenia, ale by leki mogły osiągnąć pełnię swojego działania, muszą być zażywane regularnie przez okres 4-6 tygodni. Wówczas psychiatra ocenia skuteczność leku, ewentualne skutki uboczne, w razie potrzeby koryguje dawkę leku. Następnie konieczne jest leczenie podtrzymujące dla utrwalenia pozytywnego efektu działania leku. Zakłada się, że okres ten wynosi minimum 6 miesięcy.
Niektórzy pacjenci cierpią z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających, tzn. przeżyli kilka epizodów depresji. W takim przypadku wskazane jest dłuższe leczenie, mające zabezpieczyć przed kolejnymi nawrotami.
MIT: Jeśli ktoś głośno mówi, że ma depresję, to znaczy, że jej nie ma.
FAKT: Ludzie chorujący psychicznie są często stygmatyzowani, przez co boją się przyznać, że chorują lub że potrzebują pomocy. Obawiają się, że ujawnienie informacji nt. swoich dolegliwości uniemożliwi im podjęcie pracy, zmieni relacje w rodzinie, stanie się tematem sąsiedzkich plotek lub w inny sposób im zaszkodzi. Wszystko to powoduje, że temat depresji, ale też innych chorób psychicznych pozostaje tematem tabu. Dzień 23 lutego został ustanowiony Ogólnopolskim Dniem Walki z Depresją, a celem obchodów tego dnia stało się upowszechnianie wiedzy na temat depresji i zachęcenie chorych do leczenia. Mimo podejmowanych działań edukacyjnych, ogólnodostępna wiedza na temat choroby i jej długofalowych skutków wciąż jest zbyt mała.
lek. Anna Sara-Nowak (specjalista psychiatra) Specjalistyczne Centrum Medyczne MOVEMED
www.scm-movemed.pl