Wieliczka - Sacrum w dziedzictwie solnym

Nowa wystawa w komorze Russegger VII, na poziomie III kopalni soli. Założeniem wystawy zorganizowanej przez Muzeum Żup Krakowskich jest przybliżenie problematyki z zakresu wiary i kultury duchowej górników solnych ze szczególnym wyeksponowaniem kaplic podziemnych i przedmiotów kultu.

W związku z wystawą wykonano prace modernizacyjne, dotyczące m.in. obudowy komory i jej oświetlenia. Ponieważ powiększono powierzchnię ekspozycyjną poprzez udostępnienie turystom nowych fragmentów komory, zmienił się zasadniczo układ dotychczasowej ekspozycji i jej aranżacja plastyczna. Obraz Ferdynanda Olesińskiego (1859-1905) zyskał plastyczną oprawę nawiązującą do formy ołtarza. Przedstawienie św. Kingi z 1895 r. stanowiące ilustrację legendy o odkryciu soli pierwotnie było bowiem umieszczone w ołtarzu głównym podziemnej Kaplicy Św. Kingi w Wieliczce. Zgodnie z lokalną tradycją, we wnęce obok zaaranżowano Grób Pański, z wykorzystaniem drewnianej figury Jezusa, wyrzeźbionej przez M. Lachmana w 1855 r. oraz dwóch świeczników w formie aniołów adorujących Chrystusa. Specyfika pracy pod ziemią, nieodłącznie związana z wieloma zagrożeniami dla życia i zdrowia górników, wpłynęła na powstanie licznych miejsc kultu. Najczęściej spotykane w kopalni były przedstawienia Ukrzyżowania, reprezentowane na wystawie przez drewniane krucyfiksy z okresu od XVII do XIX wieku. Scena Ukrzyżowania mogła oprócz figury Chrystusa Ukrzyżowanego obejmować również inne postacie, np. leżącą pod krzyżem św. Marię Magdalenę, którą przedstawia na wystawie polichromowana rzeźba drewniana. Większość eksponatów wystawy stanowią zabytki pochodzące z wielickich kaplic podziemnych, często zgromadzone w wyniku prowadzonej przez Muzeum akcji penetracji i inwentaryzacji kopalni. Z wyrobisk przeznaczonych do likwidacji lub niedostępnych dla zwiedzających pozyskano tą drogą liczne rzeźbione elementy wystroju kaplic, drewniane relikwiarze, świeczniki, wizerunki świętych. W pierwszej kolejności na uwagę na wystawie zasługuje oryginalny obraz na desce - "Anioł Stróż "z 1691 r., stanowiący najstarszy przykład malarstwa z wielickiej kopalni. Ponadto podziwiać można dwa obrazy Chrystusa w typie "Ecce Homo" (XVIII-XIX w.). Szczególnym kultem w kopalni cieszyli się święci, będący patronami górników. Zaliczał się do nich św. Klemens, dlatego na wystawie znalazła się również polichromowana i złocona rzeźba drewniana św. Klemensa, inspirowana dziewiętnastowieczną rzeźbą z wielickiego kościoła parafialnego św. Klemensa. Wystawa uwzględnia ponadto dzieła lokalnych twórców związanych z wystrojem kopalni w Wieliczce. Można na niej oglądać prace górników-rzeźbiarzy dekorujących Kaplicę Św. Kingi: Józefa Markowskiego (np. popiersia inżynierów E. Windakiewicza i E. Barącza, wykonane dla kaplicy, domowy ołtarzyk i krucyfiks), Antoniego Wyrodka ( "Niewierny Tomasz" ), Mieczysława Kluzka ("Górnik z wózkiem"). Tradycja budowy obiektów sakralnych w wielickich wyrobiskach sięga conajmniej XVII wieku, co stanowi fenomen na skalę światową. Rozmieszczenie kaplic i innych obiektów sakralnych w kopalni wielickiej ukazuje schematyczna mapa poziomów od pierwszego do trzeciego, wzbogacona współczesnymi fotografiami. Z kolei na reprodukcjach rysunków M.A. Seykotty z połowy XIX w. można zobaczyć dawny wygląd wielickich kaplic w kopalni: Św. Kunegundy na Boczańcu, Św. Krzyża tzw. Pistla, Św. Krzyża w komorze Blum oraz Św. Antoniego. Widok wnętrza najpopularniejszej Kaplicy Św. Kingi ukazuje obraz olejny na płótnie pędzla Romana Bratkowskiego. (Artysta urodził się we Lwowie w 1869 r. i zmarł w Wieliczce w 1954 r., kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz w Wiedniu i Monachium.) W wystroju komory zwraca uwagę specjalnie na wystawę zrekonstruowany żyrandol z 1845 r. ozdobiony kryształami solnymi, pochodzący z kaplicy Św. Krzyża tzw. Pistla z pierwszego poziomu kopalni. Warto zaznaczyć, iż przed wystawą Muzeum Żup Krakowskich zakonserwowało większość rzeźb drewnianych oraz obraz "Anioł Stróż". Wystawa Sacrum w dziedzictwie solnym jest trwałym akcentem obchodów 30.lecia wpisania kopalni na I Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. patroni medialni: TVP Kraków, Polska Gazeta Krakowska, Radio Kraków

<http://www.muzeum.wieliczka.pl/>