Sącz zaczyna odbudowywać zamek. W Bochni straszy rozpadająca się kamienica.
Zamek w Nowym Sączu powstanie z ruin
Samorząd Nowego Sącza podjął decyzję o odbudowie zamku. 13 listopada 2024 roku prezydent Nowego Sącza, Lubomir Handzel podpisał w tej sprawie umowę z firmą Marek Fijałkowski FPROJEKT. Koszty odbudowy Królewskiego Zamku w Nowym Sączu będą ogromne, mogą sięgać nawet 30 mln zł. Samorząd Nowego Sącza jest jednak przekonany, że taka odbudowa może przynieść miastu korzyści i turystyczne i finansowe i prestiżowe. Wyleczy też bolesną ranę historii. W Bochni tym czasem samorząd nie wie co robić i jak na razie kamienica pozostała po nieistniejącym zamku żupnym straszy i niszczej w centrum Bochni. O tym pisaliśmy TUTAJ
Jak i kiedy powstał Królewski Zamek w Nowym Sączu? Niektóre źródła jako fundatora podają księcia Leszka Białego, inne – króla Kazimierza Wielkiego, najpewniej jednak zamek powstał z inicjatywy króla Polski, Wacława II. Tak przynajmniej podaje strona internetowa zameksacz.pl, a więc chyba najbardziej kompetentna.
Zamek przez wieki służył jako miejsce spotkań monarchów z ościennych krajów, nie ustępując znaczeniem temu w Wyszehradzie. W 1611 roku strawił go, wraz ze częścią miasta, olbrzymi pożar. Odbudowy zamku podjął się starosta sądecki, Sebastian Lubomirski. Nadał budowli styl renesansowy.
Sądecki zamek nigdy już nie odzyskał swojej pierwotnej świetności. Najgorsze wydarzenia miało jednak dopiero nadejść: 18 stycznia 1945 roku został wysadzony w powietrze przez oddział partyzancki Batalionów Chłopskich pod dowództwem plutonowego Tadeusza Dymla. Podobno było to z inspiracji sowieckiej: Rosjanie wiedzieli, że Niemcy na terenie zamku składują materiały wybuchowe i – wysadzając zamek – chcieli pokrzyżować niemieckie szyki. A że przy okazji zrujnowano bezcenny, polski zabytek wraz z dziełami sztuki i innymi artefaktami?..
W ostatnim trzydziestoleciu kilkakrotnie planowano odbudowę zamku. Temat ten stał się również jedną z obietnic wyborczych kilku polityków. Dopiero jednak w osatnim czasie sprawa zaczęła nabierać realnych kształtów. Projekt odbudowy sądeckiego zamku poprowadziła spółka Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego, z jej prezesem Jarosławem Suwałą na czele.
Koszty odbudowy Królewskiego Zamku w Nowym Sączu będą ogromne, mogą sięgać nawet 30 mln zł. Na razie miasto otrzymało z Rządowego Programu Ochrony Zabytków pierwszą dotację: 650 tys. zł. 150 tys zostanie wydanych na dokumentację, a 500 na umocnienie skarpy od strony rzeki Dunajec. To właśnie na tej skarpie wskutek niesławnego wybuchu w 1945 roku powstała 7 metrowa wyrwa, z powodu której wzgórze zamkowe jest niestabilne.
Powstały dwie koncepcje odbudowy sądeckiego zamku: nowoczesna, ze szklanymi dachami i klasyczna. Mieszkańcy Nowego Sącza wybrali tę drugą: zamek ma być w stylu renesansowym, tak jak odbudował go starosta Lubomirski w XVII wieku.
Milowym krokiem w sprawie odbudowy zamku będzie opracowanie dokumentacji. 13 listopada 2024 roku prezydent Nowego Sącza, Lubomir Handzel podpisał w tej sprawie umowę z firmą Marek Fijałkowski FPROJEKT.
Strona projektu: https://www.zameksacz.pl/
Info: zameksacz.pl, Gazeta Krakowska, Sądeczanin, Głos24, Radio Kraków
