Nicią malowane - jeszcze przez 3 tygodnie
W Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce jeszcze tylko do 26.07. 2009 r. trwać będzie ekspozycja zatytułowana Nicią malowane, która ma na celu przybliżyć bogaty świat tkanin artystycznych w dawnej Polsce.
Poprzez przedstawienie szerokiego zestawu zabytków wykonanych w rozmaitych technikach artystycznych od XV do XIX wieku wystawa daje okazję do podziwiania niezwykłego kunsztu dawnych artystów i rzemieślników, którzy stworzyli dzieła sztuki mieniące się niezliczonymi barwami, a nierzadko również srebrnymi i złoconymi nićmi.
Barwne, miękko kładzione i cienkie nici pozwalają uzyskać bardzo malarskie efekty. Kompozycje przypominające obrazy o przedstawieniach figuralnych, roślinnych lub krajobrazowych osiągano w tapiseriach, wielobarwnych tkaninach, które dekorowały najbogatsze wnętrza. Znane szerzej pod nazwami arras i gobelin, tapiserie stanowiły jedną z ważniejszych gałęzi rzemiosła we Francji i we Flandrii a ich przykłady zobaczyć można na wystawie w postaci scen biblijnych i krajobrazowych z XVI i XVII w. Ciekawym eksponatem będzie portiera herbowa biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika, wykonana w 1638 r. oraz znakomite antepedium ze sceną śmierci św. Stanisława, utkane w 1758 r. w krakowskim warsztacie Francuza Francois Glaize’a.
Wystawa pozwala się także przenieść w świat orientalnego przepychu, za sprawą wschodnich kobierców i jedwabnych makat, przetykanych srebrem. Na wystawie znajdują się liczne kobierce wykonane w Persji, Anatolii i Turkiestanie od XVII do XIX w. Ozdabiano nimi wnętrza, służyły też jako akcesoria namiotów oraz torby juczne. Oprócz dekoracyjnych, perskich i tureckich tkanin jedwabnych (XVII-XVIII w.), pochodzących ze znanej kolekcji Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich, na wystawie zobaczymy również piękny egzemplarz makaty buczackiej, należący niegdyś do Ignacego Paderewskiego.
Na wystawie pokazany zostanie m.in. ornat z siedemnastowiecznej, tureckiej, jedwabnej tkaniny brokatowej, noszącej ślady wtórnego wykorzystania. Pochodzi on z zazwyczaj niedostępnego dla zwiedzających skarbca kościoła św. Klemensa w Wieliczce. Z bardzo bogatego zbioru tkanin uświetniających liturgię w kościele wielickim, których wyliczenie zajęło aż 14 kart rękopiśmiennego inwentarza w 1748 r., na wystawie zaprezentowane są wysokiej klasy artystycznej, polskie barokowe wyroby haftowane oraz dalmatyki i ornaty z aksamitów i brokatów, pochodzących z wybitnych ośrodków tkackich we Włoszech i Francji (XVI-XIX w.)
Dopełnieniem są dawne stroje, widoczne m.in. na portretach olejnych. Wśród licznych, prezentowanych na wystawie elementów ubiorów historycznych zobaczyć można bucik królowej Marii Kazimiery Sobieskiej z XVII w., barokową spódnicę kasztelanowej krakowskiej o długości 558 cm, pasy kontuszowe, haftowany frak mundurowy oraz torbę huzarską... oraz wiele, wiele innych akcesoriów, stworzonych z udziałem tytułowych nici.
Prezentowane eksponaty pochodzą ze zbiorów:
Fundacji XX. Czartoryskich
Muzeum Narodowego w Krakowie
Muzeum Narodowego w Poznaniu
Zamku Królewskiego na Wawelu
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu
Muzeum Okręgowego w Tarnowie
Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
Kościoła św. Klemensa w Wieliczce