Na AGH wyprodukowali stal damasceńską

Studenci Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie zdobyli wyróżnienie podczas prestiżowej międzynarodowej konferencji naukowej TMS Annual Meeting & Exhibition odbywającej się w dniach 15-19 marca w Orlando (USA). Uznanie jury zdobył stworzony przez nich nóż typu handżar, wykonany z samodzielnie wytworzonej stali damasceńskiej.

1. edycja konferencji TMS Annual Meeting & Exhibition, skupiającej każdego roku ponad 4000 specjalistów w dziedzinie materiałów (inżynierów, naukowców i przedsiębiorców z całego świata), była zarazem pierwszą, podczas której odbył się studencki konkurs „TMS Bladesmithing Competition”. Istotą konkursu było zaprezentowanie przez uczestników wykonanych przez nich ostrzy, które miały mieć wymiary od 20 do 120 cm długości.

W rywalizacji udział wzięło 25 uczelni, głównie z USA. Studenci metalurgii na AGH – Estera Machoń i Remigiusz Błoniarz z Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej - byli jedynymi przedstawicielami Polski w tym zestawieniu.

Przy ocenianiu projektów jury brało pod uwagę kilka aspektów, m.in. jakość i wykonanie samego ostrza, prezentację wideo projektu czy szczegółowy raport z poszczególnych etapów wytwarzania ostrza (analizę chemiczną, materiałową, wytrzymałościową). Podium konkursu zostało obsadzone przez uczelnie amerykańskie: Oregon State University, University of Florida oraz Colorado School of Mines. Studenci Akademii Górniczo-Hutniczej otrzymali jedyne przyznane wyróżnienie (Honorable Mention). Młodzi metalurdzy nad skomplikowanym projektem handżaru pracowali przez kilka miesięcy w Kole Naukowym Przeróbki Plastycznej Metali Hefajstos. W 2014 roku otrzymali oni na realizację tego pomysłu Grant Rektorski. Projekt zatytułowany „Próba rekonstrukcji procesu wytwarzania i przetwarzania stali damasceńskiej z wykorzystaniem współczesnej technologii w zakresie elektrometalurgii i przeróbki plastycznej stali” zakładał otrzymanie materiału jak najbardziej zbliżonego do oryginału pod względem składu chemicznego i mikrostruktury, który po przekuciu ujawni damasceński wzór na powierzchni.

Warto zaznaczyć, że tego rodzaju stal, używana i wytwarzana od czasów starożytnych do średniowiecza, uznawana jest za jeden z najbardziej tajemniczych materiałów, trudnych do rozszyfrowania nawet dla specjalistów z zakresu inżynierii materiałowej. – Liczne badania wykazały obecność w oryginalnych egzemplarzach narzędzi wykonanych ze stali damasceńskiej nanostruktur, których wytwarzanie przy dzisiejszym zaawansowaniu techniki wymaga zaangażowania najnowocześniejszej aparatury i technologii
z zakresu nanomateriałów. Odkrycia takie wskazują szansę na szersze niż można byłoby się spodziewać możliwości, jakie roztacza przed dziedziną inżynierii materiałowej tematyka stali damasceńskiej – mówi dr inż. Maciej Rumiński, opiekun naukowy projektu. – Naszym studentom udało się odtworzyć ten rodzaj stali z dużą dokładności i starannością. To wielkie osiągnięcie i cieszę się, że zostało ono docenione podczas konferencji na Florydzie – dodaje. Jak podkreślają twórcy noża, jego wykonanie nie byłoby możliwe bez współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie, które umożliwiło studentom dostęp do oryginalnych zabytków, wykonanych ze stali damasceńskiej.