Na szlakach turystycznych Ziemi Bocheńskiej

Zbliża się letni sezon turystyczny, pora zaczerpnąć ożywczych sił płynących z ruchu, wędrówek i innych form terenowej aktywności, niech liczne, a różnorodne szlaki turystyczne pokrywające Ziemię Bocheńską będą ku temu odpowiednim wyzwaniem.

Znakowane ścieżki – szlaki turystyczne, to jeden z podstawowych elementów zagospodarowania turystycznego, a zarazem odnośnik do istniejących w obszarze ich przebiegu walorów turystycznych.

Szlaki turystyczne podlegają ochronie prawnej na podstawie ustawy z dnia 20 maja 1971 roku - KODEKS WYKROCZEŃ (Dz. U. nr 12 z 1971 roku, poz. 114), którego art. 85 § 2 i § 3 stanowią, iż: "Karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny podlega, kto samowolnie niszczy, uszkadza, usuwa lub ustawia znak turystyczny". Warto o tym pamiętać wybierając się na wędrówkę, w której prowadzą nas kolorowe prostokąty i strzałki znakowanego szlaku.

Szlaki turystyczne to przede wszystkim drogi do poznania krain geograficznych, przez które one przebiegają, do przeżycia tkwiących wśród nich zasobów przyrodniczych i kulturowych, są to także drogi prowadzące ku odnowie zdrowotnej i ukojeniu umysłu i ciała poprzez ruch czy ożywczość powietrza otaczających przestrzeni. Dzięki szlakom można dotrzeć do najciekawszych miejsc, poznać istniejące tu krajoznawcze osobliwości, a co również istotne - bez błądzenia dotrzeć do celu turystycznej penetracji.

Powstają szlaki turystyczne
Od początku zorganizowanych form turystyki, znakowaniem i konserwacją szlaków turystycznych zajmowały się stowarzyszenia turystyczne. Pierwsze szlaki turystyczne na ziemiach polskich powstały w 1887 roku, wytyczyło je Towarzystwo Tatrzańskie, następnie prace te kontynuowało Polskie Towarzystwo Tatrzańskie i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, od roku 1950 znakarstwem zajęło się powstałe wówczas, z połączenia się wspomnianych organizacji Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Ziemia Bocheńska miała szczęście, że tu wyrośli i owocnie działali tacy wielcy turyści i krajoznawcy jak: Walery Gadomski, Stanisław Fischer czy Piotr Galas. To z ich inspiracji i ich czynem powstał w roku 1928 pierwszy na Ziemi Bocheńskiej szlak turystyczny wiodący z Bochni na południe w obszar Pogórza Karpackiego. Będąc działaczami bocheńskiego Oddziału PTT krzewili w miejscowym społeczeństwie potrzebę poznawania swojej ojczystej ziemi – Ziemi Bocheńskiej, ten wytyczony przez nich szlak był pierwszym krokiem w tym kierunku. Po nim pojawiły się następne szlaki, chociaż znacznie później, pokryły swoimi ciągami szczególnie południowe, górskie rubieże powiatu. Kolejne pojawiły się w obszarach nizinnych - piesze i narciarskie, te koło Bochni. Ostatnie zaś lata, to okres wytyczania ścieżek spacerowych (tematycznych) i turystycznych szlaków rowerowych. Ziemia Bocheńska chociaż nie jest obszarem masowego ruchu turystycznego, to jej atrakcyjność przyrodnicza i kulturowa sprawia, iż w tej przestrzeni wytyczone zostały wszystkie rodzaje szlaków.

Krainy geograficzne bocheńszczyzny
Geograficzna przestrzeń, którą pokryły szlaki turystyczne to kilka krain, na które obszar ten został podzielony. Powiat bocheński leży w obrębie dwóch regionów geograficznych*, a to Kotliny Sandomierskiej zajmującej północną, mniejszą część oraz Zewnętrznych Karpat Zachodnich pokrywających obszar południowy. Od zachodnich granic powiatu od doliny Raby, biegnie morfologiczny próg Karpat, przez Gierczyce, Łapczycę, Kolanów, Kurów po Brzeźnicę na krańcach wschodnich. Obszary położone zatem na północ od karpackiego progu, przynależą do Kotliny Sandomierskiej, w której na omawianym obszarze wyróżnić jeszcze można dwa mezoregiony, a to: Podgórze Bocheńskie i Nizinę Nadwiślańską. Południową część powiatu zajmują Karpaty, niższa, północna ich część zwana jest ogólnie Pogórzem Zachodniobeskidzkim, na terenie Ziemi Bocheńskiej jest to mezoregion - Pogórze Wiśnickie. Poza nim, niewielkie fragmenty powiatu położone są w obszarze wzniesień mezoregionu – Beskid Wyspowy, od Pasierbickiej Góry poprzez Kamionną, Łopusze i Kobyłę.

PODGÓRZE BOCHEŃSKIE i NIZINA NADWIŚLAŃSKA

Szlaki piesze nizinne:

Szlak oznakowany kolorem zielonym, jest to szlak biegnący przez Puszczę Niepołomicką, ze Stanisławic (stacja PKP) do Niepołomic. Południowy odcinek tego szlaku długości 5 km prowadzący do Uroczyska Osikówka, leży w obszarze powiatu bocheńskiego.

Szlak Bocianich Gniazd:

Szlak o charakterze ścieżki dydaktycznej prowadzący doliną Drwinki rozdzielającej południowy i północny kompleks Puszczy Niepołomickiej (Chobot w pow. Wielickim - Dziewin w pow. Bocheńskim). Wiele stanowiska gniazd bocianich w ciągu nizinnego krajobrazu.

Szlaki rowerowe

„Via Regia Antiqua”, 12-to kilometrowej długości fragment starego szlaku handlowego z Krakowa na Węgry między Chełmem, a Bochnią, tzw. „Górny Gościniec”. Niezwykle widokowy szlak pasmem wzgórz Podgórza Bocheńskiego na rozciągające się wokół rozległe widoki: Kotlina Sandomierska na północy, Karpaty na południu. Na trasie znajdują się tablice informacyjne prezentujące zespoły kościelne i grodziska wczesnośredniowieczne w Chełmie i Łapczycy.

„Szlak Swiętojański”
Wyznakowany został w ramach akcji „Ślady przeszłości” i jest szlakiem historycznym po gminie Drwinia, przebieg szlaku: Mikluszowice (Góra św. Jana) – Wyżyce – Bieńkowice – Wola Drwińska – Drwinia – Dziewin – Gawłówek – Mikluszowice. Długość szlaku wynosi 12 km.

PODGÓRZE BOCHEŃSKIE

Szlaki narciarskie nizinne:

Na terenie powiatu zostały oznakowane trzy takie szlaki, zlokalizowane są one w obszarze na południe od Bochni i łączą miasto z terenami leśnymi Lasu Kolanowskiego i Lasu Kopalińskiego. Szlaki przeznaczone są dla narciarstwa biegowego i śladowego lecz spełniać mogą zarazem funkcję szlaków pieszych. Gospodarzem szlaków jest Oddział PTTK w Bochni. Szlaki w południowej swej części przechodzą z obszaru Podgórza Bocheńskiego w Pogórze Wiśnickie.

Szlak zielony – Os. Dołuszyce – Pogwizdów, 2, 5 km długości
Szlak czerwony – Bochnia (Park Salinarny) – Las Kolanowski, 6 km długości
Szlak niebieski -Bochnia (Uzbornia) – Las Kolanowski – Las Kopaliński – Dąbrowica - Łapczyca - Las Kolanowski – Bochnia, 22 km długości

POGÓRZE WIŚNICKIE

Szlaki piesze nizinne:

W zasadzie na terenie powiatu bocheńskiego nie występują. Jedynie na niewielkim odcinku w rejonie Chronowa w gminie Nowy Wiśnicz przebiega szlak oznakowany kolorem czerwonym, jest to w zasadzie szlak wytyczony w obszarze powiatu brzeskiego i liczy 50 km długości. Początek i koniec szlaku znajduje się na stacji PKP Brzesko-Okocim i ma charakter obszernej pętli. Można również wspomnieć o wytyczonym niegdyś szlaku czerwonym z Krakowa przez Chełm, Gierczyce, Pogwizdów do Nowego Wiśnicza, który jest obecnie szlakiem martwym wskutek samoistnego, a niekiedy i celowego zniszczenia jego oznakowania. W nielicznych już tylko miejscach spotkać można pojedyncze czerwone jego znaki (Pogwizdów, Las Kopaliński).

Szlaki piesze górskie:

Szlak niebieski, przecina trzy mezoregiony, początek szlaku znajduje się w Bochni (stacja PKP), po czym biegnie na południe przecinając całe Pogórze Wiśnickie i od Rajbrotu wchodzi w obszar Beskidu Wyspowego kończąc swój bieg w Tymbarku w powiecie Limanowskim. Odcinek leżący w obszarze powiatu bocheńskiego liczy 24 km długości, czas przejścia około 8 godz. Przebieg szlaku: Bochnia (PKP) – Kopaliny – Nowy Wiśnicz – Leksandrowa – Bukowiec 420 m (rezerwat „Kamień Grzyb”) – Lipnica Górna – Paprotna 436 m (pomnik przyrody „Kamienie Brodzińskiego”) – Rajbrot . Dalszy ciąg szlaku na terenie Beskidu Wyspowego.

Szlak zielony, biegnie z Rajbrotu w kierunku wschodnim poprzez Dominiczna Górę 468 m do doliny Potoku Piekarskiego, skąd grzbietem Śpilówki 516 m stanowiącym południową granicę powiatu (gmina Lipnica Murowana), po Bukowiec 494 m na wschodnich granicach powiatu. Długość szlaku na tym odcinku wynosi 10,5 km, czas przejścia 3 godz. 15 min. Szlak biegnie dalej w kierunku wschodnim poprzez Czchów dolinie Dunajca do Gromnika w dolinie Białej. Szlak czarny, wytyczony został stosunkowo niedawno, bo w roku 1991, prowadzi z Lipnicy Murowanej (Rynek) do Rajbrotu (Tartak). Szlak prowadzi doliną Potoku Piekarskiego później wschodnimi stokami Rogozowej 536 m. Punktem pośrednim jest bacówka „Biały Jeleń” na zachodnich krańcach Iwkowej w powiecie brzeskim. Długość szlaku 9,5 km, czas przejścia 2 godz. 15 min.

Szlaki rowerowe:

Jest to zespół trzech wyznakowanych szlaków w gminie Trzciana, projekt Ekomuzeum wsi Rdzawa – Kamionna.

Szlak niebieski, zwany jest trasą przyrodniczo – dydaktyczną, prowadzi doliną Pluskawki, długość szlaku (pętla).
Szlak zielony, prowadzi do Kamionnej, szlak o charakterze historyczno – przyrodniczym, długość szlaku 16 km. W południowej swej części szlak wchodzi w obszar Beskidu Wyspowego (Kamionna).
Szlak czerwony, trasa objazdowa po Gminie: Rdzawa – Ujazd – Trzciana –
Leszczyna – Łąkta Dolna – Kierlikówka - Rdzawa, długość szlaku 22 km, trasa historyczna
Żegocińskie szlaki rowerowe

Na terenie Pogórza jest nim szlak zielony o charakterze pętli, prowadzący z Żegociny w kierunku północnym przez Bełdno - Łąktę Dolną – Łąktę Górną. Długość szlaku wynosi 11 km.

Szlaki tematyczne:

Szlak Papieski, trasa szlaku nawiązuje do wędrówek Ojca Świętego Jana Pawła II, wówczas katechety Wojtyły z Niegowici do Łapanowa. Przebieg szlaku: Niegowić – Marszowice – Klęczana – Kobylec – Łapanów, długość 14 km. Szlak oznakowany jest w kształcie chorągiewki w kolorach: biało-żółto-niebieski.

Ścieżki dydaktyczne:

1. Ścieżka przyrodniczo – turystyczna „Kamienie Brodzińskiego”, przebieg trasy: przystanek PKS Lipnica Górna (Zajazd „Pod Kamieniem”) – Kamienie Brodzińskiego na Paprotnej 436 m – przyst. PKS Lipnica Górna, długość trasy 1 km. Trasa poprowadzona do pomnika przyrody nieożywionej „Kamienie Brodzińskiego” leżącego w obszarze Wiśnicko – Lipnickiego Parku Krajobrazowego.
2. Ścieżka przyrodnicza „Borówna – Chronów”, przebieg trasy: Borówna Ośrodek Edukacyjny – dolina potoku Borowianka – Kobyla Góra (364 m) – Chronów – Borówna, długość trasy 4 km. Trasa poprowadzona do pomnika przyrody nieożywionej „Skałki Chronowskie” znajdujące się w obszarze Wiśnicko – Lipnickiego Parku Krajobrazowego.
3. Ścieżka edukacji ekologicznej „Z leśniczym przez las”, przebieg trasy: od leśniczówki w Chrostowej przez teren lasów Leśnictwa Chrostowa, długość trasy 2, 5 km. Ścieżka prezentuje zbiorowiska roślinne lasu.

BESKID WYSPOWY

Szlaki piesze górskie:

Szlak niebieski, jest to dalszy ciąg szlaku wychodzącego z Bochni. Od Rajbrotu prowadzi on w obszar pierwszego od północy pasma Beskidu Wyspowego, są to grupy górskie Łopusza i Kamionnej. Przebieg szlaku: Rajbrot – Łopusze wsch. 612 m – Łopusze Zach. 661 m – przeł. Widoma 535 m – Kamionna 802 m – Pasierbiecka Góra 764 m. Długość tego odcinka wynosi 12 km, czas przejścia 3 godz, 30 min. Szlak prowadzi dalej do Tymbarku
Szlak zielony, szlak dojściowy z Żegociny na szczyt Łopusza Zachodniego 661 m, łącząc tym Żegocinę z grzbietem Beskidu Wyspowego. Długość szlaku 2, 5 km, czas przejścia 1 godz.
Szlak żółty, prowadzi z Żegociny na grzbiet Kamionnej (poniżej szczytu), do szlaku niebieskiego, długość trasy 3, 5 km, czas przejścia 1 godz. 15 min.

Szlaki rowerowe:

1. Szlak czerwony, przebieg szlaku: Żegocina – przeł. Widoma 535 m – Kamionna 802 m – Żegocina, długość szlaku 12, 5 km
2. Szlak niebieski, prowadzi z przełęczy Widoma 535 m do Rozdziela Dolnego, długość szlaku 1, 7 km. Szlak ten posiada połączenie z systemem szlaków doliny Łososiny.

Szlak spacerowy:

Jest to szlak prowadzący z centrum Żegociny do źródła wody mineralnej, długość trasy wynosi 3, 5 km, czas przejścia w obie strony około 1 godz. 30 min. Szlak oznakowany został biało-czerwonym polem w obrysie kwadratu.

Do zobaczenia na szlaku!

Czesław Anioł