Kościoły na Ziemi Bocheńskiej (XIV) X

Cerekiew - Grobla - Drwinia

Te trzy parafie są najbardziej na północ wysuniętymi placówkami administracji kościelnej w powiecie bocheńskim, należą do dekanatu Uście Solne.
Dwie z nich, a to Grobla i Cerekiew sięgają swymi początkami pierwszych znanych zapisanych rejestrów ich działalności, wymienia je wykaz płaconego świętopietrza z 1326 r. W przypadku Cerekwi sięgnąć można wstecz jeszcze dalej, bo aż w wiek XII.

Cerekiew, parafia p.w. św. Wawrzyńca Męczennika

Polski dziejopis Jan Długosz zapisuje pod rokiem 1410 istnienie w Cerekwi (Czerkyew) kościoła p.w. św. Wawrzyńca Męczennika i jest to pierwsza pisana wzmianka o istnieniu w Cerekwi kościoła, chociaż istniejąca już tu wcześniej parafia sugeruje, iż kościół był tu wcześniej, zapewne ten sam.
Kolejna świątynia powstała w roku 1680 wyposażona w niektóre sakralne przedmioty ze starego kościoła, trwała w Cerekwi do roku 1977. Wówczas to mocno już zniszczony kościół został rozebrany i przeniesiony do skansenu w Nowym Sączu, tam jednakże nie doczekał się ponownej rekonstrukcji i jego wizerunek zobaczyć można jedynie na obrazach i fotografiach. Obecnie w jego miejscu stoi figurka Matki Bożej Różańcowej.
Trud budowy nowego kościoła podjęto już pod koniec I-szej wojny światowej, lecz powstał dopiero na początku lat 50-tych XX w. (konsekracja w roku 1952). Jest to budowla znacznych rozmiarów wykonana z kamienia i cegły, a sklepieniach betonowych.
Bryła kościoła oraz samo wnętrze wraz z wystrojem posiada wzorce neogotyckie, na to nakładają się obrazy i krzyże przeniesione ze starego kościoła.
Kościół jest budowlą trójnawową o zwężonym prezbiterium. W Przestrzeni wnętrza (50 m długości) dominują żebrowane sklepienia (kolebkowe), które wraz ze słupami je podpierającymi, dzielą wizualnie korpus na pozorne segmenty. Ponad wysokie ściany i strzelisty dach wyrasta wieża dzwonnicy (42 m wysokości), przez którą prowadzi główne wejście do kościoła, górny jej fragment wykształcony jest ośmiobocznie, zwieńczenie wieży stanowi spiczasty hełm. W wieży zawieszone są trzy dzwony, jednym z nich jest dzwon o imieniu „Jan” odlany w 1642 r.
Kościół jest wyposażony w trzy ołtarze o strzelistych, neogotyckich nastawach, w ołtarzu głównym widnieją obrazy Chrystusa i Maryi, a nad nimi krzyż z rozpiętym w jego ramionach Chrystusem. W ołtarzach bocznych wykonanych w podobnej manierze widnieją obrazy św. Wawrzyńca i św. Józefa.
Równinny teren Cerekwi sprawia, iż kościół wyraźnie wynosi się nad okolicą, nie przysłaniają go nawet wysokie wały Raby, gdy patrzy się w jego stronę z lewego brzegu tej rzeki.

Grobla, kościół p.w. Najświętszej Marii Panny

W swej wędrówce nawiedzania kościołów bocheńszczyzny dotarliśmy na jej północne krańce. Grobla położona jest bowiem nad Wisłą, na jej prawym brzegu. Równinny charakter Niziny Nadwiślańskiej sprawia, iż tutejszy kościół ze swą wysoką wieżą jest jedyną dominantą wysokościową w tej okolicy.
Pierwszy kościół w Grobli, o którym mamy już informację pochodzącą z 1326 r. związany był administracyjnie z parafią w Nowym Brzesku, gdyż prawdopodobnie Grobla znajdowała się wówczas (tak jak i Nowe Brzesko) na lewym brzegu Wisły. W niewiadomym okresie czasu kościół ten zaniknął, ostatnia wzmianka pochodzi z początków XV w. Wieś została związana terytorialnie z parafią w Mikluszowicach.
Dopiero w początkach XX w. zaistniały warunki, by podjąć budowę własnej świątyni, budowę sfinalizowano w 1909 r.
Kościół w Grobli jest budowlą murowaną wzniesioną z cegły i kamienia, wzorowana na stylu gotyckim (neogotyk). W 1925 r. na bazie tej świątyni erygowana została parafia. Od północy przystaje do korpusu kościoła masywna wieża wymurowana z cegły, zakończona blaszanym ostrosłupem hełmu, wiszą tu trzy dzwony. Na kalenicy dachu nad nawą wznosi się druga wieżyca przeznaczona na sygnaturkę. W ścianach wieży widnieją strzeliste otwory okienne, w większości zaślepione. Zewnętrzne ściany korpusu kościoła wsparte są przyporami. Zewnętrzne ściany transeptu, gdyż kościół zbudowany jest w tym kształcie, wykończone są attyką i wnękami imitującymi okna, zaś nad oknami właściwymi płaskorzeźbione rozety.
Sklepione kolebkowo wnętrze pokryta delikatna malatura z postaciami świętych na suficie. W grobelskiej świątyni brak jest klasycznego ołtarza głównego, w prezbiterium zakończonym wielobocznie, gdzie on zazwyczaj się znajduje, nastawę zastępuje okno witrażowe od Żeleńskich z postacią patronki kościoła – scena Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w otoczeniu anielskiej malatury. Mensę ołtarzową stanowi blok granitu, ponad którym ciągnie się pas ceramicznej mozaiki z Łysej Góry obrazujący Ostatnią Wieczerzę. Nawiedzając kościół w Grobli warto zapoznać się z klęskami jakie nawiedzały go ze strony wylewów Wisły, był już kilkakrotnie z tego powodu odnawiany.

Drwinia

Trzecią z wiosek północnego obszaru bocheńszczyzny jest Drwinia, istniejący tu kościół otrzymał wezwanie Matki Bożej Królowej Polski. Powstał on stosunkowo późno, bo dopiero pod koniec lat 70-tych XX, kiedy to poświęcono miejsce budowy przyszłego kościoła. Parafia przy gotowej już świątyni powstała w 1981 r. Kościół p.w. MB Królowej Polski jest budowlą wymurowaną z kamienia, o dużych otworach okiennych, kształty budowli cechuje współczesna architektura sakralna. Z połaci dachu wyrasta wieża stanowiąc zarazem jedną ze ścian kościoła, jest także dzwonnicą.
Wnętrze kościoła jest jednonawowe, zamknięte ścianą ołtarzową. Zamiast nastawy ołtarzowej ścianę wypełnia mozaika z postaciami świętych spieszących złożyć hołd Matce Bożej, Królowej Polski, której wizerunek widoczny jest w centralnym obszarze mozaiki, jest to obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Na szarfie popod obrazem widnieje napis, fragment hymnu „Bogarodzica”.

c.d. n.
Czesław Anioł