Szkice o kapliczkach VI
Wśród kilkunastu świętych określanych mianem Świętych Wspomożycieli, oprócz już prezentowanych, a to św. Jana Nepomucena i św. Floriana, spotkać można wizerunki innych sług bożych tej szczególnej grupy świętych. Ich płaskorzeźbione wyobrażenia widnieją na niektórych trzonach kapliczek słupowych, a także jako samodzielne figury. (fot. 1)
Św. Małgorzata z Antiochii
Jej wizerunek widnieje na trzonie kapliczki w Trzcianie i jest jedną z płaskorzeźb wykonanych przez T. Twaroga. Artysta przedstawił św. Małgorzatę z krzyżem i skrzydlatym smokiem trzymanym na łańcuchu. Jest to dosyć prosta w rytach płaskorzeźba, znać tu pewną nieporadność warsztatową tego ludowego artysty. Scena płaskorzeźby nawiązuje do czynów świętej dokonanych za jej życia, a to poskromienia krzyżem szatana, który objawił się jej w postaci smoka, jest to jej atrybut ikonograficzny. Św. Małgorzata z Antiochii Pizydyjskiej jest męczennicą za wiarę, została ścięta w okresie prześladowań chrześcijan około 303 - 305 r. Święta jest patronką chroniącą od bólów porodowych, patronką położnic, bezpłodnych kobiet i dobrej śmierci. Warto wspomnieć iż kościół parafialny w Trzcianie ma za patronkę właśnie św. Małgorzatę.
Św. Katarzyna Aleksandryjska
Jeden z jej wizerunków zdobi trzon kapliczki w Muchówce przy drodze do Bochni, jest to kamienna figura krzyża posadowiona na dwustopniowym, ogzymsowanym postumencie. Kapliczka wzniesiona została w 1912 r. przez Jana i Katarzynę Zgłobickich, stąd też wizerunek św. Katarzyny — patronki fundatorki na kapliczce. Znajdujący się na południowej ściance trzonu kapliczki wizerunek św. Katarzyny jest już nieco zatarty, ale rozpoznać można tradycyjnie przedstawioną przez artystę postać świętej, której atrybutami jest korona na głowie, gałązka palmy (palma męczeństwa) oraz koło (kołem łamano jej ciało) stojące obok Katarzyny. Płaskorzeźba ze św. Katarzyną, tym razem pokryta malaturą znajduje się też na figurze krzyża w 
Krzeczowie. Św. Katarzyna poniosła śmierć męczeńską w wieku 18 lat, krytykowała prześladowania chrześcijan i złe postępowanie w stosunku do nich ówczesnego cesarza. Katarzynę ścięto w około 300-tnego roku n.e.. Stała się patronką od bólu gardła i głowy, a także filozofów, studentek, bibliotekarzy, kołodziejów i kolejarzy.
Św. Błażej
Wizerunki tego świętego stosunkowo rzadko spotkać można na kapliczkach przydrożnych, snadź imię to nie było dość popularne w męskiej populacji na naszym terenie. Wizerunek św. Błażeja spotkać możemy na kapliczce w Rajbrocie stojącej przy drodze do Lipnicy. Figurę krzyża z licznymi płaskorzeźbionymi wizerunkami świętych na trzonie kapliczki wykonał w 1897 r. T. Twaróg na zlecenie Błażeja Wudyki i jego żony Anny. Na płaskorzeźbie św. Błażej przedstawiony jest w stroju biskupa udzielającego błogosławieństwa. Św. Błażej urodzony w Cezarei Kapadockiej pierwotnie był lekarzem, prowadził też życie pustelnicze, by ostatecznie zostać powołanym na biskupa. Święty Błażej jest męczennikiem za wiarę, 
zginął ścięty mieczem, prawdopodobnie w 316 r. Jest patronem od nagłej śmierci, a także opiekunem mówców, śpiewaków, chroni od chorób gardła. Uważany jest za stróża zwierząt, zwłaszcza domowych, na niniejszej płaskorzeźbie u stóp świętego spoczywa pies.
Św. Sebastian
Święty Sebastian urodził się w Galii, jego kariera zawodowa rozpoczęła się u boku cesarza Dioklecjana, gdzie pełnił funkcję dowódcy jego straży przybocznej. Za zwracanie uwagi czynionego okrucieństwa wobec chrześcijan, cesarz kazał go zabić strzałami z łuków. Jeden z żywopisów świętego wspomina, iż ... tyle strzał utkwiło w nim, że podobny był do jeża, a żołnierze przypuszczając, że już nie żyje, odeszli ...
Ale św. Sebastian wówczas nie umarł, otoczony opieką powrócił do zdrowia, jednak cesarz nie mogąc znieść dalszych jego krytycznych uwag, rozkazał go przeto zatłuc pałkami. Był to prawdopodobnie rok 288, został przez przyjaciół pochowany w miejscu zwanym dziś katakumbami św. Sebastiana. Św. Sebastian jest patronem żołnierzy, myśliwych, strażaków, strażników, strzelców, kamieniarzy i ogrodników (mówi się, że 20 stycznia, w dniu jego święta nie należy przycinać drzew w sadach) . Czczony był też jako patron chroniący od epidemii w wielu miastach Europy. Atrybutami świętego Sebastiana są: krzyż, palma męczeństwa, strzały w dłoniach.
Wizerunki św. Sebastian spotkać można na kapliczkach Rajbrocie i Lipnicy Górnej. W Rajbrocie jest to kapliczka Rączków z połowy XIX w. ze zwieńczeniem kapliczkowym, na tzw. Mulkach. Jedna z płaskorzeźb przedstawia w sugestywnej scenie męczeństwo św. Sebastiana przeszytego strzałami. Druga z prezentacji św. Sebastiana znajduje się na trzonie kapliczki z Grupą Ukrzyżowania, którą wykonał T. Twaróg w Lipnicy Górnej w 1878 r. U dołu trzonu kapliczki widnieje płaskorzeźbiony wizerunek obnażonego św. Sebastiana przywiązanego do drzewa, u stóp widnieje jego rycerska zbroja. Wizerunek św. Sebastiana widnieje też w Damienicach (na Błoniu), jest to rzeźba umieszczonej we wnęce kapliczki z Grupą Ukrzyżowania. Kapliczka wzniesiona została w 1881 r.
Św. Krzysztof
Mimo powszechnej czci jaką otaczany jest św. Krzysztof, brak jest w zasadzie jego wizerunków na obiektach małej architektury sakralnej, być może dlatego, iż imię to nie występuje pospolicie. Figura św. Krzysztofa patrona mostów i miast położonych nad rzekami, powszechnie uważanego za opiekuna kierowców, przewoźników, żeglarzy i podróżników, jako jedyna być może na bocheńszczyźnie, stoi w Trzcianie nieopodal kościoła parafialnego, przy skrzyżowaniu ruchliwych dróg wiodących przez tą wieś. Jest to współczesna rzeźba (2005 r.), polichromowana, przedstawia świętego w tradycyjnym ujęciu, to jest przenoszącego na swych barkach dzieciątko.
Św. Krzysztof kiedy zetknął się z nauką Chrystusa poszedł Jego śladem, przyjął chrzest, a pokutując za swój wcześniejszy grzeszny żywot osiedlił się nad Jordanem i przenosił przez rzekę pielgrzymów idących ze Wschodu do Ziemi Świętej. Wedle legendy, święty jednego razu zapadł się w dno rzeki pod ciężarem przenoszonego dziecka. Wtedy ono rzekło: "Dźwigasz cały świat, gdyż ja jestem ten, któremu służysz pomagając innym". Święty Krzysztof żył w III w., jest męczennikiem za wiarę, zginął skazany przez cesarza Trajana Decjusza.
Św. Izydor
Postać tego świętego jest silnie związana ze wsią i trudem rolnika. Św. Izydor zwany Oraczem jest bowiem patronem rolników. Św. Izydor żył w Hiszpanii na przełomie XI i XII w., pochodził z bardzo biednej rodziny, w spadku rodzice zostawili mu ponoć tylko pług. Osierocony św. Izydor podjął się pracy w charakterze parobka u zamożnych sąsiadów. Wiele czasu poświęcał modlitwie zaniedbując przez to swe obowiązki oracza. Legenda powiada, iż w czasie gdy się modlił, prace polowe wykonywali za niego Aniołowie. Św. Izydor zasłynął z pobożności, z ducha pokuty i z uczynków miłosierdzia. W ikonografii św. Izydor przedstawiany jest w postaci klęczącej, w nawiązaniu do jego pobożności, atrybuty które go otaczają oddają zaś wydarzenia z jego życia, pojawia się więc Anioł prowadzący pług, kłosy, czasem laska, spod której wypływa źródło.
Prezentujemy dwie figury tego świętego, ta w Nieprześni zdobi pas drogi przebiegającej przez wieś, kapliczka wzniesiona została w 1976 r., ostatnio przerobiona. Święty klęczy w drewnianej szafce kapliczki na brzegu parku otaczającego dwór byłego majątku, u jego stóp widnieje towarzyszący mu nieodłącznie na wszystkich wizerunkach pług. Druga figura jest rzeźbą wykonaną w kamieniu, stoi na terenie dziedzińca kościoła w Okulicach, święty modli się o dobre plony dla miejscowych rolników.
c.d.n.
Czesław Anioł