Czwartkowe Spotkania Muzealne w roku ważnych rocznic
Rok 2014 jest rokiem wielu ważnych rocznic historycznych. Przypada w nim setna rocznica wybuchu I wojny światowej, która gruntownie zmieniła mapę kontynentu, i po której zakończeniu odzyskaliśmy upragnioną niepodległość. Siedemdziesiąt pięć lat upływa od dramatycznego września 1939 roku, gdy Europa pozostawiła Polskę na pastwę agresywnych sąsiadów, hitlerowskich Niemiec i bolszewickiej Rosji, którzy odtworzyli XVIII-wieczny precedens rozbioru terytorium Rzeczypospolitej. Pięć lat później Polacy wykrwawiali się pod Monte Cassino i w Powstaniu Warszawskim.
Równie ważne są rocznice lokalne. Sprzed lat sześćset pięćdziesięciu pochodzi dokument z najstarszą zachowaną pieczęcią miejską Bochni, na której znalazły się trzy narzędzia górnicze (kilof, młot i łopata zwana gracą) oraz napis: „Sigillum civitatis de Bochna”. W 1524 roku, 490 lat temu, król Zygmunt I Stary zezwolił wójtowi bocheńskiemu, Mikołajowi Cikowskiemu, na założenie poza murami miejskimi „extentorio seu ramy pro distendendo panno”, czyli ramy sukienniczej dla rozpinania, naciągania, czesania, strzyżenia i prasowania folowanych sukien, co świadczy także o tradycjach sukienniczych naszego miasta. Sprzed 450 lat pochodzi zapiska określająca czwartek dniem cotygodniowych targów. W roku 1754 rozpoczęto prace przy wykonaniu zaprojektowanej przez Jana Gotfryda Borlacha podłużni zwanej pierwotnie „Piec Długi”, a później „August”. Dziś jest to najbardziej znany fragment trasy turystycznej w kopalni, wpisanej niedawno na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Obchodzić będziemy również 90. rocznicę śmierci Ludwika Stasiaka – malarza, ucznia Jana Matejki, zarazem ilustratora, literata i wydawcy, szczególnie zasłużonego dla rozwoju bocheńskiego środowiska plastycznego. Osiemdziesiąt lat mija od koronacji obrazu Matki Boskiej Bocheńskiej, którego kult wpisał się trwale w lokalne życie religijne. 75 lat temu rozegrała się przerażająca tragedia pod Uzbornią.
Rocznice, bardziej czy mniej „okrągłe”, są nie tylko po to, aby je przypominać, jako ciekawe obrazy przeszłości, lecz także, aby czerpać z nich naukę, niezależnie od tego, czy są chwalebne i wzniosłe, czy też dramatyczne i trudne.
Program Czwartkowych Spotkań Muzealnych na 2014 rok
16 stycznia – Jan Flasza (Muzeum w Bochni), Kopalnia wpisana w obraz miasta. Salinarny krajobraz kulturowy Bochni.
20 lutego – Wojciech Tabaszewski (Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Oddział Kraków), Gospodarstwo wiejskie w Stanisławicach w XIX i XX w. w świetle badań archeologicznych.
20 marca – Anetta Stachoń (Muzeum w Bochni), Osobliwe i zapomniane zawody średniowieczne.
24 kwietnia – Maciej Negrey (Akademia Muzyczna w Krakowie), Czy słoń nadepnął Polakom na ucho? O trudnym życiu tradycji muzycznych w Polsce.
15 maja – Janina Kęsek, Grażyna Potępa (Muzeum w Bochni), *„I sztandar swój biało-czerwony zatknęli na gruzach wśród chmur”. Udział bochnian w bitwie o Monte Cassino. *
26 czerwca – prof. dr hab. Antoni Cetnarowicz (Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego), Bałkański zapalnik – Sarajewo 28 czerwca 1914 roku.
11 września – Ryszard Rybka (Damienice), *Polskie przygotowania do wojny i Wrzesień 1939 roku z innej perspektywy. *
23 października – dr Anna Niedźwiedź (Instytut Etnologii i Antropologii Kultury Uniwersytetu Jagiellońskiego),* Obraz i postać. Kult maryjny w Polsce w kontekście etnograficznych badań nad „religią przeżywaną”. *
6 listopada – Anna Olędzka (Liceum Plastyczne w Nowym Wiśniczu), Non omnis moriar. Zmarli nauczyciele Liceum Plastycznego w Nowym Wiśniczu pochowani na cmentarzach w Wiśniczu i w Bochni.
11 grudnia – Tomasz Migdas (Kopalnia Soli Bochnia), Chlebem i solą. Goście bocheńskiej kopalni soli w latach 1895-2014 w świetle kroniki żupy.
Czwartkowe Spotkania Muzealne, organizowane nieprzerwanie od stycznia 1983 roku, w 2001 zostały uhonorowane przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego prestiżową nagrodą „Sybilli” w kategorii: program promocyjny, edukacyjny i oświatowo-wychowawczy.