W Bochni powietrze coraz lepsze

Realizacja programów ograniczenia niskiej emisji

Podczas obrad Komisji Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska (18.05.23) w imieniu burmistrza miasta Stefana Kolawińskiego głos zabrał Norbert Zając, ekodoradca UM Bochnia. Ekodoradca, posiłkując się raportem do którego mieli wgląd wszyscy radni oraz media, przedstawił zasadnicze informacje dotyczące realizacji programów ograniczenia niskiej emisji. Radni żywo reagowali na dane wynikające z tego raportu i często zadawali pytania. Z uzyskanych od N. Zająca informacji oraz z pisemnego raportu, wyłania się obraz podjętych przez UM działań w tym zakresie.

Aby móc ocenić stan poprawy czy też pogorszenia się wyników jakości powietrza, trzeba przez odpowiedni długi czas monitorować parametry jego składników. Monitoring jakości powietrza realizowany jest przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (MWIOŚ) w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. System monitoringu jakości powietrza zanotował dane pomiarowe dla stacji Bochnia, ul. Konfederatów Barskich i został przedstawiony w sprawozdaniu dla lat w przedziale 2018 – 2022.

N. Zając przedstawiając szczegółowe dane odnośnie jakości powietrza na terenie miasta Bochnia poinformował, że: - liczba dni z przekroczeniem poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM 10 poz. dop.: 50 [µg/m³] – wynosi 35 dni i w latach 2019 – 2022 sukcesywnie się zmniejszała za wyjątkiem roku 2021 (w którym w porównaniu do roku 2020 zwiększyła się o 15 dni)”.

• 2018 - 67 dni
• 2019 - 38 dni
• 2020 - 34 dni
• 2021 - 49 dni
• 2022 - 29 dni

Na informację, że w 2022 ilość dni z przekroczeniem normy zmniejszyła się z 67 dni (w 2018 roku) do 29, zareagowała z zadowoleniem radna Z. Banasiak, podkreślając, „że coś się tutaj zmieniło na korzyść”. Odnosząc się do wypowiedzi radnej, N. Zając stwierdził, „efekty pracy są widoczne, a również sprzyjająca aura ma na to wpływ”.

N. Zając - „Inwentaryzacja ogrzewania budynków w Gminie Miasta Bochnia, pokazuje, że na terenie gminy liczba wszystkich lokali/budynków mieszkalnych i niemieszkalnych (zgodnie z bazą CEEB) – wynosi 7 774. Liczba budynków w których dokonano inwentaryzacji źródeł ogrzewania wynosi 5 309, to jest 68% zinwentaryzowanych budynków. Obecnie baza CEEB nie daje możliwości ustalenia liczby zinwentaryzowanych lokali/budynków w których wymagana jest wymiana źródła ciepła do końca kwietnia 2024 roku. W odniesieniu do 2026 roku – baza CEEB nie pozwala dokonać filtrowania takich danych, ponieważ zamieszanie z węglem i zgłaszanie się wielu osób podpisujących deklarację jako potrzebujących na jeden adres, spowodowało, że w tej sytuacji baza CEEB nie daje możliwości filtrowania takich danych. Z tego też powodu nie mogliśmy ocenić ilości źródeł ciepła, które powinny być wymienione do końca kwietnia 2024 roku, czy do końca 2026 roku. Od września 2023 wchodzi nowy system bazy inwentaryzacyjnej. To będzie system który połączy w sobie nie tylko informacje o budynku pod kątem źródeł ciepła, ale również pod kątem odpadów, czyli jaki jest system usuwania ścieków, jak również ile osób jest zamieszkałych w budynku żeby wiedzieć jakie pobierane są opłaty za usuwanie odpadów komunalnych. Urzędnik osobiście odwiedzi każdy adres i naocznie będzie mógł sprawdzić stan faktyczny”.

Również miasto monitoruje jakość powietrza. Miejskie czujniki jakości powietrza umożliwiają rzetelne badania o każdej porze dnia i przy każdych warunkach pogodowych. Pomiary mogą być zapisywane dobowo lub godzinowo. Zamontowanych jest 15 czujników jakości powietrza w lokalizacjach:

1) ul. Dominikańska - budynek przy Muzeum im. prof. St. Fischera;
2) ul. Regis - budynek Straży Miejskiej
3) ul. 20. Stycznia - budynek Bocheńskich Zakładów Usług Komunalnych Sp. z o. o.
4) ul. Majora Bacy - budynek siedziby Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o.;
5) ul. Krzyżanowska - budynek oczyszczalni ścieków
6) ul. Gazaris - budynek Hali Targowej;
7) ul. Parkowa – budynek Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
8) Park Rodzinny Uzbornia – budynek obsługi parku;
9) ul. Kurów - budynek filii Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Wiktora;
10) ul. Wojska Polskiego – budynek filii Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Wiktora;
11) ul. Brzeźnicka - budynek filii Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Wiktora;
12) ul. Kolejowa – budynek Miejskiego Przedszkola nr 5;
13) ul. Murowianka – budynek Miejskiego Przedszkola nr 6;
14) ul. Rydla – budynek remizy Ochotniczej Straży Pożarnej;
15) ul. Kolanowska - budynek remizy Ochotniczej Straży Pożarnej.

Na pytania radnych czy każdy mieszkaniec Bochni może sobie to sprawdzić - „Tak, odpowiada N. Zając, a wchodząc na stronę www.airly.org można to zobaczyć”. Można również zamontować aplikację na telefonie „Jakość powietrza w Polsce” - która jest oficjalną aplikacją Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Opiera się ona na automatycznych pomiarach prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ).

N. Zając podał przykłady postępu działań w ramach programu ograniczenia niskiej emisji, - „W ostatnich trzech latach zlikwidowano 113 starych kotłów (piece) na paliwo stałe i zastąpiono je nowymi źródłami ciepła. Dla przykładu w 2020 roku zlikwidowano i zastąpiono nowymi źródłami ciepła - 28 kotłów , w 2021 roku – 170, a w 2022 roku zamiana dotyczyła 115 źródeł ciepła".

Na terenie Gminy Bochnia zrealizowano projekty zawarte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bochnia.

„W 2022 roku zakończono termomodernizację 4 obiektów użyteczności publicznej w Bochni. Są to: - Przedszkole nr 1, Szkoła Podstawowa nr 2, Szkoła Podstawowa nr 5 oraz Szkoła Podstawowa nr 7. W projekcie dotyczącym poprawy jakości powietrza, wymieniono tradycyjne źródła ciepła na proekologiczne (biomasa i paliwa gazowe) – edycja 2.

Projekt ten polegał na udzieleniu dotacji przy wymianie urządzeń grzewczych na paliwa stałe (węgiel, koks, miał), wraz z wykonaniem niezbędnych wewnętrznych instalacji. Inwestycje finansowane są z środków unijnych przyznanych gminie z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020 Województwa Małopolskiego oraz z środków własnych mieszkańców. Wartość projektu to 2 202 565,20 zł.

Kolejny projekt to Edukacja Ekologiczna – polegająca na propagowaniu w śród lokalnych społeczności efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, realizowanym przez Gminę Bochnia w 2022 r. w ramach projektu pn. „Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza dla woj. małopolskiego – „Małopolska w zdrowej atmosferze” (koszt 19. 638,78 zł). Polegało to głównie na udzielaniu porad i pomocy mieszkańcom w uzyskaniu dofinansowania na wymianę starych źródeł ciepła. W 2022 r. udzielono 8 728 porad.

Na portalu społecznościowym Facebook prowadzony jest fanpage - „Bochnia w zdrowej atmosferze” gdzie można znaleźć relacje z wydarzeń proekologicznych, oraz informacje na temat niskiej emisji, smogu i jego wpływu na zdrowie. Również w 2022 roku w dniach od 16-17 listopada w MDK odbyły się spektakle ekologiczne dotyczące niskiej emisji, smogu, segregacji odpadów oraz zmian klimatycznych. Rozdysponowano 6 075 szt. broszur i ulotek o tematyce ochrony powietrza, programów dotacyjnych, oraz termomodernizacji budynków.

31.05.22 zorganizowano „Spotkanie z Ekodoradcą” a w ramach Święta Organizacji Pozarządowych „Rodzinna Niedziela z NGO”. 10 lipca 2022 roku, Ekodoradcy z Urzędu Miasta Bochnia zorganizowali punkt konsultacyjno - informacyjny Programu Czyste Powietrze, udzielając informacji o sposobie dofinansowań na wymianę starych pieców czy ocieplenia budynku. W programie ochrony powietrza dla woj. małopolskiego przyjęto szereg działań aby znacząco ograniczyć redukcję emisji pyłów zawieszonych w atmosferze do roku 2023, oraz benzo(a)pirenu do roku 2026.

Jak podaje N. Zając, „Prowadzenie przez Straż Miejską kontroli interwencyjnych w zakresie przestrzegania przepisów ochrony powietrza (w ciągu 12 godzin od czasu zgłoszenia), w liczbach wygląda to odpowiednio, - w 2022 przeprowadzono 274 kontrole, w wyników których wykryto 3 wykroczenia w zakresie naruszenia przepisów uchwały antysmogowej (pouczono 3 osoby), wykryto 33 naruszenia w zakresie spalania odpadów i pozostałości roślinnych (pouczone zostały 4 osoby, a 29 osób zostało ukaranych mandatem), pobrano 10 próbek popiołu (w 6 z nich wykryto spalanie odpadów)”.

W ramach zielonych zamówień publicznych, od 1 stycznia 2022, istnieje obowiązek spełnienia przez pojazdy wyznaczonych norm emisji spalin (przewozy regularne, specjalne oraz usługi przewozu okazjonalnego). Na oficjalnej stronie internetowej gminy zamieszczone zostały następujące informacje: - aktualna jakość powietrza i stopień zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza, - odnośnik do aplikacji Ekointerwencja, - odnośnik do informacji o Programie Czyste Powietrze oraz do programu: „Poprawa Jakości Miejskiego Powietrza”.

Kolejny program to „Mój Prąd”, wspierający instalacje fotowoltaiczne w gospodarstwach domowych. Wysokość dofinansowania do 50% kosztów kwalifikowanych nie więcej niż

1. Mikroinstalacja fotowoltaiczna: 6 000 zł (tylko grupa 1 i 2 wnioskodawców)

2. Mikroinstalacja fotowoltaiczna + urządzenia dodatkowe:
   a) 7 000 zł (grupa 1 i 2 wnioskodawców);
   b) 3 000 zł (grupa 3 wnioskodawców).

3. Urządzenia dodatkowe :
   a) Magazyn ciepła/urządzenie grzewcze:
   -Magazyn ciepła: 5 000 zł;
   - Gruntowe pompy ciepła – pompy ciepła grunt/woda,woda/woda: 28 500 zł;
   - Pompa ciepła powietrze/woda o podwyższonej klasie efetktywności energetycznej:19 400zł;
   - Pompa ciepła powietrze/woda: 12 600 zł;
   - Pompy ciepła typu powietrze/powietrze; 4 400 zł
   b) Magazyn energii elektrycznej; 16 000 zł;
   c) System zarządzania energią HEMS/EMS: 3 000 zł;
   d) Kolektory słoneczne c. w. u.: 3 500 zł

Koszty kwalifikowane obejmują koszty zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej
o mocy od 2 do 10 kW. Wnioski można składać po montażu instalacji, podpisaniu umowy dwustronnej z dystrybutorem energii i zainstalowaniu licznika dwukierunkowego. Z dniem 22.04. 2023 został ogłoszony nowy nabór.

Z pozyskanej informacji od firmy TAURON Dystrybucja S.A. na terenie miasta Bochnia przyłączono w 2022 roku 266 instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy równej 2544,21 kW.

Na koniec obrad komisji, radna Z. Banasiak zapytała, „co miasto robi w kierunku redukcji niskiej emisji przy pomocy nasadzeń nowych drzew". R. Nosek, naczelnik wydziału inwestycji, rewitalizacji miasta i funduszy zewnętrznych, - „Musimy działać razem, pewne nasadzenia były już realizowane choćby z budżetu obywatelskiego a obecnie miasto nie ma na środków, monitorujemy możliwość pozyskania środków zewnętrznych, które przysłużą się ochronie klimatu i mam nadzieję że w nowej perspektywie pozyskamy odpowiednie finansowanie”.

Z. Banasiak - „Bochnia, z tego co pamiętam, miała przejrzystość powietrza dużo lepszą. W samym centrum miasta, spójrzmy jakie mamy zaczadzenie. Myślę że tutaj większość przeszła na piece gazowe, coś jest nie tak, może coś innego trzeba pomyśleć a nie tylko te kotły i piece”.

R. Nosek, odpowiadając radnej Z. Banasiak stwierdził,- „generalnie, jakość powietrza się poprawia, rozumiem że nie możemy się zatrzymać i myślimy o tym by iść dalej. Wykonanie kolejnych nowych układów komunikacyjnych, np. obwodnica KN2 odciążyła Osiedle Niepodległości, upłynnienie ruchu spowodowało obniżenie emisji pyłu i gazów przez samochody, które poruszają się poza centrum. Projektowane łączniki autostradowe też w korzystny sposób wpłynął na środowisko w Bochni”.

Z. Banasiak - złożyła wniosek do burmistrza aby wystąpił do Zarządu Dróg i Autostrad o przedłużenie ekranów i ewentualnych nasadzeń wysokiej zieleni przy autostradzie A4 na wysokości Osiedla Smyków w kierunku Brzeska.

A radny B. Dźwigaj- „około 260 budynków na terenie miasta ma fotowoltaikę, średnio jest to około 10 kW na budynek, czy w budynkach należących do miasta będą montowane panele fotowoltaiczne?”. Odpowiadając na to pytanie N. Zając poinformował, że - „już rozrysowaliśmy wyznaczone powierzchnie dachów czy też powierzchnie działek, gdzie będziemy montować w przyszłości panele, choćby przy ulicy Majora Bacy. Pozostałe dachy, a w szczególności w centrum miasta wymagają szerokiej inwentaryzacji, nie tylko pod względem zabytku, ale też pod względem architektonicznym, również mytrzymałościowym. Jest to wszystko w fazie sprawdzania i kontrolowania.

K. Stompór