O dokładności pomiarów w Bocheńskim Świecie Maszyn
Końcem marca w ramach "Bocheńskiego Świata Maszyn", organizowanego przez Zespół Szkół r 1 miał miejsce wykład na temat narzędzi japońskiej firmy Mitutoyo i ich autoryzowanego partnera w Polsce BH Karcz.
"Bocheński Świat Maszyn" to inicjatywa grupy nauczycieli Warsztatów Szkolnych Zespołu Szkół nr1 w Bochni, przedstawicieli firmy oraz przedstawicieli uczelni technicznych. Powstała trzy lata temu. Inicjatywa ma na celu przybliżenie młodzieży zagadnień najnowszych osiągnięć techniki i trendów obowiązujących we współczesnym przemyśle w Polsce i na świecie. Po kilku ostatnich spotkaniach z zakresu efektywnej obróbki skrawaniem i zagadnień zabezpieczeń systemów elektrycznych czas przyszedł na spotkanie i szkolenie z zakresu nowoczesnych urządzeń pomiarowych i dokładności pomiarowej. Wiedza taka jest szczególnie istotna dla przyszłych operatorów maszyn skrawających.
Nie przez przypadek do pokazu zorganizowanego 25 marca 2015 wybrano narzędzia firmy Mitutoyo i ich autoryzowanego partnera w Polsce BH Karcz. Japońska firma to potentat na światowym rynku pomiarowym działając w branży pomiarowej od 1934 roku. Nazwę Mitutoyo można w przybliżeniu przetłumaczyć jako „obfitość trzech składników", które reprezentują roztropność, dobroduszność i siłę, czyli postawy bardzo cenione przez założyciela firmy, pana Yehan Numata. Zasady przewodnie firmy „Szczerość, staranność, niewzruszone wartości" realizowane są przez produkcję niezawodnych i bardzo dokładnych przyrządów pomiarowych.
Dzięki życzliwości firmy Biuro Handlowe Karcz Sp. Z O.O., oficjalnego dystrybutora znanych i cenionych na świece narzędzi pomiarowych firmy Mitutoyo, uczniowie otrzymali możliwość wysłuchania wykładu połączonego z demonstracją, a także zmierzyć się z urządzeniami podczas licznych konkursów zorganizowanych przez prelegenta w trakcie prezentacji. Do udziału zaproszono uczniów klas maturalnych technikum o profilu mechanicznym oraz ZSZ o profilu operator obrabiarek skrawających. Właśnie te osoby, już w najbliższym czasie będą poszukiwać pracy w zawodzie lub są w trakcie rekrutacji do lokalnych firm związanych z obróbką skrawaniem. Wiedza z zakresu urządzeń pomiarowych, dokładności pomiaru i sposobu doboru urządzenia do danego problemu pomiarowego może okazać się bardzo znacząca.
Pan Grzegorz Karcz, reprezentant firmy Biuro Handlowe Karcz, przedstawił wiele informacji teoretycznych na temat urządzeń, a wszelkie informacje poparł prezentacją na przywiezionych przez siebie urządzeniach, w tym wielu z którymi młodzież nie ma do czynienia na co dzień zwłaszcza urządzeniami specjalistycznymi. Uczestnicy spotkania w czasie 5 godzin szkolenia przeszli przez omówienie urządzeń od podstawowych narzędzi pomiarowych tj. suwmiarek, mikrometrów, średnicówek dwu i trójpunktowych, głowic mikrometrycznych, czujników pomiarowych, diatestów, grubościomierzy, twardościomierzy, liniałów, płyt granitowych, wysokościomierzy, przyrządów do pomiaru chropowatości, przyrządów do pomiaru siły, przyrządów do pomiaru profili i kształtu, aż po skomplikowane narzędzia pomiarowe, urządzenia pomiarowe i systemy jakimi są współrzędnościowe maszyny pomiarowe.
Wielkie zainteresowanie wzbudził zwłaszcza, obecny na rynku od niedawna, mikrometr QuantuMike, który w przeciwieństwie do tradycyjnego ma 2mm posuwu na jeden obrót bębna – co oznacza 4-ro krotnie większy posuw na obrót w stosunku do konwencjonalnych mikrometrów o skoku gwintu 0,5 mm oraz mikrometr MDH o rozdzielczości 0.1 μm z błędem granicznym zaledwie ±0.5μm służący do bardzo precyzyjnych pomiarów w warunkach laboratoryjnych. Z urządzeniami takimi, z powodu wysokiej ceny, uczniowie nie mają zazwyczaj możliwości pracować.
Duże zaciekawienie wywołały urządzenia pomiarowe mające możliwość bezpośredniej transmisji pomiarów do komputera, a także urządzenia potrafiące komunikować się z komputerem za pomocą połączenia bezprzewodowego. Uczestnicy mogli zaobserwować na licznych przykładach, iż o ile budowa przyrządów pomiarowych (zwłaszcza tych tradycyjnych) zmienia się nie wiele, o tyle bardzo dużo zmian pojawia się w zakresie systemów cyfrowych oraz możliwości komunikacyjnych w zakresie przesyłania wyników pomiarów do urządzeń komputerowych. Tu szczególnie ciekawy był twardościomierz przenośny przełączany do pomiaru twardości różnymi metodami: Rockwella B i C, Vickersa i Brinella, gdzie oddzielona od przyrządu sonda umożliwia dokonywanie pomiarów również w miejscach trudno dostępnych. Pomiar w prezentowanym urządzaniu odbywa się na podstawie pomiaru metodą dynamiczną (odbicia sprężystego) opracowaną przez Leeba. Wynik dla danego materiału może być przeliczony elektronicznie na inne skale twardości.
Jeszcze większa zainteresowanie wzbudził wysokiej dokładności laserowy system pomiarowy składający się z mikrometru skanującego i wyświetlacza. Urządzenie takie jest idealne do pomiarów wałeczków wzorcowych i sprawdzianów tłoczkowych. zapewniający szeroki zakres pomiarowy, wysoką dokładność i powtarzalność pomiarów. W przypadku urządzenia LaserScan pomiar długości następuje przez inkrementalny szklany liniał, osie długości i obrotu są napędzane motorycznie. Program pomiarowy pozwala na łatwe stworzenie programu uczącego na bazie zmierzonych konturów detalu. Dzięki mikrometrowi laserowemu w prosty sposób można zmierzyć wszystkie istotne wymiary zewnętrzne części obrotowych jak: średnica, odległość, kąt przebiegu i stożka.
Na koniec w ramach sprawdzenia i utrwalenia zdobytej wiedzy Pan Grzegorz Karcz przeprowadził podsumowanie oraz krótki test wiedzy zwracając przy okazji uwagę na najczęstsze błędy odnośnie techniki pomiarowej popełniane nawet przez bardzo doświadczonych operatorów maszyn.
Kilku najlepiej przygotowanych uczestników spotkania zostało przez prowadzonego wytypowanych i otrzyma certyfikat wydany przez firmę potwierdzający umiejętności w zakresie technik pomiarowych.
„Bocheński Świat Maszyn” organizując spotkanie dotyczące metrologii udowodnił że zagadnienia technik pomiarowych są niezwykle ważne, a dla uczestników także bardzo interesujące.
Łukasz Ścisło
Wszystkie dotychczasowe osiągnięcia naszego Projektu: BŚM
