Fragment polichromii i strop belkowy odkryty na Zamku Żupnym

Ponad dwie godziny trwało Czwartkowe Spotkanie Muzealne z archeologiem Eligiuszem Dworaczyńskim, kierownikiem zespołu prowadzącego badania archeologiczno-architektoniczne na terenie Zamku Żupnego w Bochni. Wyniki swych prac przedstawił również architekt Adam Kobiela.

Badania archeologiczne prowadzone tylko przez trzy miesiące przyniosły wiele ciekawych odkryć. Jak już pisano w zapowiedzi spotkania, potwierdziły one funkcjonowanie w budynku przy ul. Regis 3 reprezentacyjnej niegdyś budowli zwanej Zamkiem Żupnym. Prace archeologiczne prowadzono wokół budynku jak i jego wnętrzu. Wykopy wokół zamku prowadzone były na głębokości 3 m. Odkryto fragmenty wału średniowiecznego bardzo dobrze zachowanego, murów części budowli która już nie istnieje - najprawdopodobniej są to fundamenty wieży lub baszty. Natrafiono również na fragmenty ceramiki średniowiecznej. Ściągając fragmenty tynku wewnątrz budynku odkryto nawet elementy polichromii ściennej. Co więcej, zdejmując deski sufitowe odkryto ozdobne sklepienie belkowe modrzewiowe, także bardzo dobrze zachowane. Świadczy to o tym, jak przekonywali prelegenci, że obecnie stojący budynek jest starszy niż sądzono i można datować jego wczesne elementy na XVII w. Budynek przechodził kilka faz rozbudowy i przebudowań. W XIX w. został ostatecznie zaadoptowany na potrzeby mieszkalne. Wydzielono w nim mieszkania komunalne i przebudowano dach przez co zamek stracił swe walory reprezentacyjności.

Ciekawe wnioski wyciągnięto z analizy terenu i budynków po drugiej stronie ul. Regis. Budynek w którym ma obecnie siedzibę Straż Miejska był tylko cześcią większego kompleksu, który mógł być drugą, mniej reprezentacyjną, częścią zamku.

Największą ciekawość wzbudziły chyba jednak wizualizacje pana Adama Kobieli, który w oparciu o wiedzę jaka jest do tej pory dostępna i opisy inwentarzowe, pokusił się o zrekonstruowanie zamku w różnych epokach. Przedstawione szkice przedstawiały możliwy wygląd zamku od okresu przed lokacją miasta, we wczesnym średniowieczu, poprzez renesans po wygląd jaki zachował się na ostatnich dostępnych przekazach ikonograficznych.

Prace archeologiczne zostaną wznowione na wiosnę. Miejmy nadzieję, że ich późniejsza kontynuacja i ich efekty pozwolą władzom miasta na podjęcie decyzji by budynek Zamku Żupnego w Bochni przywrócić do życia i zrekonstruować w najbardziej efektowny sposób.

Paweł Wieciech