148 eko-kontroli - 17 mandatów
W trakcie 148 eko-kontroli (interwencji o spalaniu materiałów niedozwolonych) przeprowadzonych przez Straż Miejską w 2020 roku 17 osób zostało ukaranych, 11 pouczonych, w stosunku do dwóch przypadków zastosowano analizę popiołu, która w jednym wykazała nieprawidłowości, przez co został nałożony mandat o maksymalnej wysokości – 500zł. Jak wyglądają eko-kontrole w Bochni, a jak w rzeczywistości?
Komendant Straży Miejskiej Kazimierz Osinka tłumaczył radnym na sesji Rady Miasta jak wyglądają przeprowadzane przez SM eko-kontrole. Szczególne zainteresowanie w tym temacie wykazywał radny Kazimierz Wróbel, który mówił:
„Znam posesję w rejonie os. Windakiewicza – jesień piękna i przygotowanie opału, a więc pocięto meble, krzesła, kwatery okien. (...) Kominy tej posesji są poniżej poziomu budynków i wszystkie wyziewy idą w okna sąsiadujących bloków. A więc jak to sprawdzić? Przygotowano całą pryzmę tychże pociętych elementów – starodawnych mebli solidnie kiedyś lakierowanych – trucizna!”
Na pytanie radnego odpowiedział komendant: „Wiem o którą posesję chodzi, ale musimy być, kiedy coś jest spalane. Każdy może sobie mieć na podwórku co chce, jeśli jest w należytym porządku. Musimy udowodnić spalanie.”
Zatem przyczynek do sprawdzenia, co spalane jest w domowych kotłach, dają zgłoszenia mieszkańców (201 zgłoszeń w 2020 r.) oraz zalecenia kierowane ze strony magistratu, by taką kontrolę przeprowadzić. Dodatkowo Urząd Marszałkowski w Krakowie wysyła wiadomości nakazujące zbadanie poszczególnych miejsc.
„My mamy swój zakres działalności, możemy kontrolować bezpośrednio podczas interwencji, jeżeli stwierdzimy, że gdzieś wydobywa się dym, przez co mamy podejrzenia, że jest spalane coś, co jest niedopuszczalne – plastik, gumy, płyty paździerzowe, lakiery, nie wiadomo – ludzie mają różne pomysły. Mamy prawo wejść na teren posesji i skontrolować ją. Kontrola dotyczy stricte kotłowni – tylko piec i kotłownia, bo niektórzy myśleli, że my będziemy kontrolować mieszkania. Mamy prawo wejść tylko do kotłowni.” – mówił komendanat Osinka.
Według Polskiego Alarmu Smogowego aż 80 proc. gmin nie prowadzi skutecznych kontroli kotłów. Najgorzej jest w małych miejscowościach i na wsi, gdzie wystawia się średnio pół mandatu rocznie za wykorzystywanie materiałów niedozwolonych do produkcji ciepła lub podgrzewania wody w domach. Grzywna za przewinienie może wynosić nawet do 5 tys. zł, jeżeli sprawa trafi do sądu – maksymalna kwota mandatu karnego przyjmowanego dobrowolnie to 500 zł.
Takie kontrole Straż Miejska może prowadzić „wyrywkowo” lub interwencyjnie na zgłoszenia mieszkańców lub urzędów. Podstawa prawną jest w tym przypadku Ustawa o odpadach, a symptomem czarny lub rudy dym wydzielający specyficzny zapach. Upoważnienie dla rozszerzonych kompetencji w tym zakresie wydaje burmistrz na podstawie Prawa ochrony środowiska – Straż Miejska może dzięki temu wejść na teren podejrzanej posesji wraz z urzędnikiem-rzeczoznawcą w celu pobrania próbki popiołu do analizy, co nie jest zbyt częste, gdyż koszt badania wynosi od kilkuset do 1000 zł. Dodatkowo do gmin trafiają wyłącznie środki pochodzące z mandatów – grzywny nie zasilają miejskiego budżetu.
W przypadku domów prywatnych wyróżnia się ograniczenia godzinne – kontrole mogą być przeprowadzone od 6 do 22, natomiast jeśli chodzi o budynki gospodarcze, to strażnik jest w prawie, by sprawdzać miejsce całodobowo. Funkcjonariuszowi należy przedstawić dokumenty mające związek z badaniem (np. fakturę za nabyty opał) oraz pisemne lub ustne wyjaśnienie.
Pomysł na usprawnienie pracy SM przedstawił Jan Balicki, który zaproponował, by służby zaopatrzone zostały w drony monitorujące zarówno bezpieczeństwo w mieście, jak i dymy z bocheńskich kominów.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu „Czyste Powietrze” do 30 czerwca 2027 r. przyjmują wnioski o dofinansowanie zmiany kotła. Maksymalna wartość dofinansowania to 53 tys. zł, dodatkowe koszty inwestycyjne mogą być otrzymane w postaci pożyczki.
DML